Απαλλαγή από το ΦΠΑ των μικρών επιχειρήσεων – Λογιστική και φορολογική αντιμετώπισή τους από 01/01/2019

Γενικά
Επιτρέπεται πλέον να υπάγονται στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων και όσοι για πρώτη φορά κάνουν έναρξη εργασιών, οι οποίοι με την υποβολή της δήλωσης έναρξης των εργασιών τους επιθυμούν την ένταξη στο καθεστώς αυτό.

 

Δεν λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του ορίου των 10.000,00 στο ειδικό καθεστώς οι μεταβιβάσεις παγίων και οι απαλλασσόμενες πράξεις χωρίς δικαίωμα έκπτωσης.

Επιπλέον, προβλέπεται με την υπέρβαση του ορίου των 10.000 ευρώ, ο υποκείμενος υποχρεούται άμεσα να επιβάλει ΦΠΑ και να εφαρμόσει το κανονικό καθεστώς από την πρώτη πράξη παράδοσης αγαθών ή υπηρεσιών με την οποία πραγματοποιείται η υπέρβαση του ορίου, ανεξάρτητα από το χρόνο υποβολής της δήλωσης μεταβολών, ώστε να μην υπάρχει έδαφος καταστρατήγησης της διάταξης.

Επισημαίνεται ότι το ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων είναι προαιρετικό και εφαρμόζεται κατ” επιλογή των υποκειμένων, υπό τον όρο ότι πληρούται το μοναδικό κριτήριο των ακαθάριστων εσόδων, χωρίς στο ποσό αυτό να περιλαμβάνεται ΦΠΑ, ανεξάρτητα από την κατηγορία λογιστικών αρχείων (βιβλίων) που τηρούν.

Ποια πρόσωπα μπορούν να ενταχθούν στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων

Συγκεκριμένα, στο καθεστώς αυτό εντάσσονται ανεξάρτητα από την κατηγορία λογιστικών αρχείων (βιβλίων) που τηρούν:

α) οι υποκείμενοι που κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος πραγματοποίησαν παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών, μέχρι 10.000 €, και

β) οι υποκείμενοι που, για πρώτη φορά πραγματοποιούν έναρξη από 1.1.2019, εφόσον το επιθυμούν, με την έναρξή τους.

Ωστόσο σε περίπτωση υπέρβασης του ορίου των 10.000 ευρώ, ο υποκείμενος στο φόρο εφαρμόζει υποχρεωτικά το κανονικό καθεστώς για τις παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών που ακολουθούν, αρχής γενομένης από την πράξη παράδοσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών με την οποία πραγματοποιείται η υπέρβαση του ορίου αυτού και για το σύνολο της αξίας της πράξης αυτής, ανεξάρτητα από τον χρόνο υποβολής της δήλωσης μεταβολών.

Ποια πρόσωπα εξαιρούνται από το ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων

Ρητά οι περιπτώσεις που δεν εμπίπτουν στις διατάξεις των μικρών επιχειρήσεων, είναι

  • Οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ,
  • Οι μη εγκατεστημένους στο εσωτερικό της χώρας υποκειμένους στο φόρο
  • Όσοι δραστηριοποιούνται στις παραδόσεις καινούργιων μεταφορικών μέσων

Πότε και πως εντάσσονται οι υποκείμενοι στο ειδικό καθεστώς του άρθρου 39

Ορίζεται ότι οι υποκείμενοι που κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, πραγματοποίησαν παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών, χωρίς ΦΠΑ, αξίας μέχρι 10.000 ευρώ και οι οποίοι επιθυμούν να ενταχθούν στο απαλλασσόμενο καθεστώς, υποβάλλουν δήλωση μεταβολών εντός ανατρεπτικής προθεσμίας 30 ημερών από την έναρξη του φορολογικού έτους, με ημερομηνία μεταβολής την έναρξη του φορολογικού έτους (για το έτος 2019 η προθεσμία λήγει στις 30/1/2019)

 

Ένταξη νέων επιχειρήσεων – Πως υπολογίζονται τα ακαθάριστα έσοδα στην πρώτη χρήση που είναι μικρότερη του έτους

Όπως προαναφέραμε, οι νέες επιχειρήσεις – επαγγελματίες μπορούν να ενταχθούν είτε με την έναρξή τους είτε από την επόμενη διαχειριστική περίοδο, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν το κριτήριο των ακαθάριστων εσόδων (δηλαδή αν δεν έχουν υπερβεί το όριο των 10.000€).

Αν ο υποκείμενος στο φόρο ασκεί τη δραστηριότητά του για χρονικό διάστημα μικρότερο του έτους, προκειμένου να κριθεί αν μπορεί να απαλλαγεί κατά το επόμενο φορολογικό έτος, σύμφωνα με το κριτήριο των ακαθαρίστων εσόδων, γίνεται αναγωγή της αξίας των παραδόσεων αγαθών ή των παροχών υπηρεσιών που πραγματοποίησε η επιχείρηση, κατά τη διάρκεια που άσκησε τη δραστηριότητά της, σε ετήσια βάση.

Πότε οι υποκείμενοι στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων μετατάσσονται υποχρεωτικά ή προαιρετικά στο κανονικό καθεστώς

Σε περίπτωση υπέρβασης του ορίου των 10.000 ευρώ, ο υποκείμενος υποχρεούται άμεσα να επιβάλει ΦΠΑ και να εφαρμόσει το κανονικό καθεστώς από την πρώτη πράξη παράδοσης αγαθών ή υπηρεσιών με την οποία πραγματοποιείται η υπέρβαση του ορίου και για το σύνολο της αξίας της πράξης αυτής, ανεξάρτητα από το χρόνο υποβολής της δήλωσης μεταβολών.

 Απογραφή και αποτίμηση αποθεμάτων και επενδυτικών αγαθών στη μετάταξη σε άλλο καθεστώς – Δήλωση και απόδοση ΦΠΑ αποθεμάτων

Ο υποκείμενος που μετατάσσεται, υποχρεωτικά ή προαιρετικά, από το ένα καθεστώς στο άλλο, τα αποθέματα των εμπορεύσιμων αγαθών, τα οποία υπάρχουν κατά την τελευταία ημέρα πριν τη μετάταξη, απογράφονται υποχρεωτικά ανά ισχύοντα συντελεστή φόρου, αποτιμώνται, σύμφωνα με τις διατάξεις των Ε.Λ.Π., και υπάρχει υποχρέωση απόδοσης του φόρου που έχει εκπεσθεί για τα αποθέματα, όταν ο υποκείμενος μετατάσσεται από το κανονικό καθεστώς στο απαλλασσόμενο και δικαίωμα έκπτωσης, αντίστοιχα, όταν μετατάσσεται από το απαλλασσόμενο στο κανονικό καθεστώς.

Έκδοση φορολογικών στοιχείων από απαλλασσόμενους του ειδικού καθεστώτος – έκπτωση ΦΠΑ δαπανών για τον προσδιορισμό καθαρών κερδών

Οι απαλλασσόμενες μικρές επιχειρήσεις στις περιπτώσεις που σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας έχουν υποχρέωση έκδοσης φορολογικών στοιχείων, υποχρεούνται να αναγράφουν σε αυτά την ένδειξη «χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας – απαλλαγή μικρών επιχειρήσεων άρθρο 39 Ν.2859/2000» και δεν δικαιούνται να εκπέσουν το φόρο των εισροών τους.

Από άποψη φορολογίας εισοδήματος τα καθαρά κέρδη και των μικρών επιχειρήσεων προσδιορίζονται λογιστικά, ο ΦΠΑ που βαρύνει τις εισροές, αφαιρείται ως έξοδο για τον προσδιορισμό των κερδών.

Έχουν υποχρέωση οι μικρές επιχειρήσεις του άρθρου 39 του Κώδικα ΦΠΑ να τηρούν λογιστικά αρχεία (βιβλία);

Απαλλάσσονται από το φορολογικό έτος 2015 και εφεξής μόνο από την ενημέρωση λογιστικών αρχείων (βιβλίων) οι πολύ μικρές οντότητες οι οποίες είναι ατομικές επιχειρήσεις (φυσικά πρόσωπα) που απαλλάσσονται από το ΦΠΑ λόγω ύψους ακαθαρίστων εσόδων με εξαίρεσή τους εκμεταλλευτές ΤΑΞΙ, τα πρατήρια υγρών καυσίμων και τους πωλητές πετρελαίου θέρμανσης.

Απαλλάσσονται επίσης από το φορολογικό έτος 2015 και εφεξής μόνο από την ενημέρωση λογιστικών αρχείων (βιβλία) οι πολύ μικρές οντότητες οι οποίες:

i. Είναι ατομικές επιχειρήσεις (φυσικά πρόσωπα) που πωλούν αγαθά ή προσφέρουν υπηρεσίες, αποκλειστικά από σταθερά σημεία μετά από άδεια των αρμόδιων υπηρεσιών, με εξαίρεση τις λαϊκές αγορές και τα παζάρια.

ii. Είναι ατομικές επιχειρήσεις (φυσικά πρόσωπα) − πλανόδιοι λιανοπωλητές λαχείων.

iii. Είναι οντότητες που εντάσσονται στο ειδικό καθεστώς κατ” αποκοπή καταβολής του ΦΠΑ, (εκμεταλλευτές μικρών σκαφών παράκτιας αλιείας, εκμεταλλευτές σκαφών στη λίμνη Ιωαννίνων, εκμεταλλευτές ιππήλατων οχημάτων).

Πως εξευρίσκεται και φορολογείται  το εισόδημα των μικρών επιχειρήσεων του άρθρου 39 του Κώδικα ΦΠΑ

Κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα θεωρείται το σύνολο των εσόδων από τις επιχειρηματικές συναλλαγές μετά την αφαίρεση των επιχειρηματικών δαπανών, των αποσβέσεων και των προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις.

Επομένως  οι μικρές επιχειρήσεις, που δεν είναι υπόχρεες σε τήρηση λογιστικών αρχείων (βιβλίων), οφείλουν να τεκμηριώνουν τα εισοδήματά τους με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως έκδοση και τήρηση αποδείξεων είσπραξης για τις πωλήσεις που διενεργούν σε ιδιώτες καταναλωτές, τήρηση παραστατικών στοιχείων που εκδίδουν οι αγοράστριες ή λήπτριες οντότητες (τιμολόγια αγοράς, αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης), καθώς επίσης και τήρηση κάθε άλλου αρχείου (καταγραφή) με τα δεδομένα (αξία) των πωλήσεών τους, τήρηση αρχείου της παραγωγής τους σε ποσότητα και τιμή πώλησης, κλπ.

Επίσης οφείλουν να τεκμηριώνουν και τις δαπάνες, που αφορούν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα, τηρώντας τα λογιστικά στοιχεία (τιμολόγια, αποδείξεις δαπανών κ.λπ.) που λαμβάνουν από άλλες επιχειρήσεις καθώς και κάθε άλλου στοιχείου που αφορούν τέτοιες δαπάνες.